اسید چرب محصول ضایعاتی کارخانجات روغن کشی
کارخانجـات روغـن کشـی در طـی فراینـد تصفیـه روغـن محصولـی تولیـد مـی کننـد کـه جـزو محصولات فرعی تولید مـی باشـد و بـه نـام «اسـیدچرب» و یـا «روغـن اسـیدی» (acid oil) معـروف اسـت. اسـید چـرب بـرای تغذیه انسـان مناسـب نیسـت و بیشـتر بـرای صنعت صابـون سـازی مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد. ایـن محصـول ترکیبـی از اسـیدهای چــرب غیــر اشــباع آزاد (polyunsaturated fatty aids) صابونهــا، آب، اســتروئیدها و رنگدانــه گزانتوفیــل اســت. از ایــن محصــول بــه عنــوان منبــع انــرژی و اســید هـای چـرب ضـروری مـی تـوان اسـتفاده نمـود و ضـرری بـرای مـرغ نـدارد. میـزان اسـیدهای چـرب آزاد در اسـید چـرب ضایعاتـی بسـیار بالاسـت (بیـش از 50درصـد). میـزان اسـید هـای چـرب آزاد بـه صـورت منفـی بـر هضـم پذیـری چربـی یـا روغـن اثـر مـی گـذارد. در حقیقـت نسـبت اسـیدهای چـرب آزاد و تـری گلیسـرید ها در هضـم چربی بسـیار مهـم اسـت زیـرا تشـکیل میسـل و نهایتـا جـذب چربی بـه مونوگلیسـرید حاصـل از تـری گلیسـریدها وا بسـته اسـت. نشـان داده شـده اسـت کـه تشـکیل میسـل زمانـی کـه اسـید هـای چـرب آزاد فـراوان باشـند، ضعیـف تـر اسـت کـه در نتیجـه موجـب جـذب کمتـر روغـن هـای حـاوی اسـیدهای چـرب آزاد مـی گـردد. بنابرایـن مـی تـوان نتیجـه گیـری کـرد کـه میـزان انـرژی متابولیسـمی «اسـید چـرب» ضایعاتـی از دیگـر روغـن ها ماننـد روغـن سـویا کمتـر مـی باشـد کـه دلیـل آن هـم وجـود اسـیدهای چـرب فـراوان مـی باشـد. چنانچـه دانـه هـای روغنـی بـه صـورت دسـت نخـورده و روغن کشـی نشـده در جیـره مـرغ اسـتفاده شـوند باعـث افزایـش چربـی و انـرژی جیـره مـی گردنـد و لـی بایسـتی توجـه داشـت کـه دانـه هـای روغنـی فـراوری نشـده حـاوی مـواد ضد تغذیـه ای هسـتند کـه اثـرات منفـی بـر رشـد وسـامت مـرغ خواهـد داشـت. از مهمتریـن ایـن مـواد ضـد تغذیـه ای مـاده « آنتـی تریپسـین» اسـت کـه در اثـر حـرارت در حیـن روغـن کشـی و تولیـد کنجالـه دانـه هـای روغنـی تـا حـد زیـادی خنثـی مـی گـردد.
اســید چــرب ضایعاتــی محصولــی ارزان بــوده و حــاوی اســیدهای چــرب لینولئیــک، پالمیتیـک و اسـتئاریک می باشـد که در مرحلـه قلیایـی سـازی (alkali-neutralization) روغــن خــام بدســت مــی آیــد. اســید چــرب ضایعاتــی بــا اســتفاده از محلــول داغ اسـید سـولفوریک پایـدار مـی گـردد کـه بـه محصـول اسـیدی شـده معـروف اسـت (Acidulated soapstock).
عملکـرد جوجـه هـای گوشـتی تغذیـه شـده بـا روغـن گیاهـی سـویا بهتـر از گـروه هـای تغذیـه شـده بـا پیـه و یـا اسـید چـرب (ضایعـات روغـن کشـی) بـوده اسـت. در مقابـل برخـی عقیـده دارنـد هیـچ گونـه تفاوتـی در عملکـرد جوجـه هـای تغذیـه شـده بـا روغـن سـویا و یـا اسـید چـرب وجـود نـدارد.
بهینه سازی ضایعات کارخانه روغن کشی:
بـرای بهینـه سـازی محصـول اسـید چربـی بـه عنـوان پسـماند صنعـت روغـن کشـی بهتـر اسـت نسـبتی از روغـن سـویا بـه ایـن محصـول اضافـه شـود تـا سـطح اسـید هـای چـرب آزاد آن بهینـه گـردد. بـرای مصـرف بهینـه چربـی در جیـره طیـور مـوارد زیـر پیشـنهاد مـی گـردد:
1) بهتریـن سـطح روغـن در جیـره هـای طیـور 3 درصـد مـی باشـد و سـطوح بالاتـر چنانچـه سـطح کل انـرژی جیـره را پاییـن نـگاه داریـم توصیـه نمـی شـود.
2) روغـن سـویا و اسـید چـرب هـر دو نسـبت بـه جیـره هـای بـدون روغـن (شـاهد) باعـث بهبـود ضریـب تبدیـل دان و افزایـش رشـد روزانـه مـی گردنـد.
3) چنانچــه بخواهیــم ســطح بالاتــر از 3 درصــد روغــن را در جیــره اســتفاده کنیــم مخلـوط 75 درصـد اسـید چـرب و 25 درصـد روغـن سـویا پیشـنهاد مـی شـود.
4) تاثیـر مصـرف انـواع چربـی بـر مصـرف خـوراک در سـن 2 تـا 4 هفتگـی ارجحیـت بیشـتری دارد.
۹۸.۸.۱
گرداوری و تنظیم: محمد علی اکبری کارشناس ارشد علوم دامی
مدیر عامل شرکت طیوران زرین اریانا با نام تجاری بازرگانی نوین
